"آزادی"
هر فردِ آدمی که قدم به عالم هستی نهاد باید به حکم عقل سلیم از نعمت حریتِ کامله بهره‌مند شود. حریت کامله عبارت از دو قسم حریت است: یکی حریت روحانیه است، دیگری حریت جسمانیه. اولی را به زبانِ فرانسوی "لیبرته مورال" گویند و دومی را "لیبرته فیزیق" خوانند.
حریت روحانی‌ِ ما را اولیای دین اسلام از دست ما گرفته، ما را در جمیع امورات روحانیه بالکلیه عبد رذیل و تابع امر و نهر خودشان کرده‌اند. پس در ماده‌ی حریت روحانی از نعمت آزادی محرومیم.
همچنین حریت جسمانیه‌ی ما را فرمانروایان دیسپوتی - دیکتاتور - از دست ما گرفته، و در این حیات دنیویه بالمره ما را محکوم فرمایشات خود کرده... بارکش انواع و اقسام تحمیلات و تکلیفات شاقه نموده‌اند. در این ماده هم ما عبد ذلیل و بندگان بی‌اختیار ظالمان بوده از نعمت آزادی بی‌بهره‌ایم.
جمع حریت روحانی و جسمانی، حریت کامله انسانی‌ست. و هر کدام از آنها فروعات متنوعه دارد که در کتب مبسوطه‌ی فرنگستانیان مشروح است و مساوات عبارت از وجود این دو ماده است. اما مردم آسیا مساوات و از نعمت حقوق بشریت کلیتـَن محرومند؛ و بر فهم این حرمان عاجزند.
نقل از "اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده"
نوشته فریدون آدمیت
چاپ 1336
انتشارات خوارزمی
حاشیه - نقلِ بالا از کتاب "مکتوبات کمال‌الدوله"ست و آنچه در تعریف حریت آورده آخوندزاده، ترجمه‌ی نطقی‌ست از میرابوی فرانسوی که در ابتدای انقلاب کبیر فرانسه ایراد کرده و آخوندزاده ظاهرن آنرا از روسی به فارسی برگردانده.
No comments:
Post a Comment